Η μνήμη σήμερα σταματά εδώ. Ζήσαμε, θυμόμαστε, διεκδικούμε.
Θυμόμαστε το έγκλημα κατά της Κύπρου. Η δράση της ΕΟΚΑ Β΄ και της χούντας, οι εν ψυχρώ εκτελέσεις, οι απόπειρες δολοφονίας κατά του εκλεγμένου Προέδρου, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, η αποσταθεροποίηση της δημοκρατικής νομιμότητας αποτελούσαν μια εγκληματική πραγματικότητα που οδήγησε στην προδοσία. Γιατί προδότης είναι αυτός που με τις ενέργειες του βλάπτει τον τόπο του και τον παραδίδει στον εχθρό.
Το τυφλό μίσος όπλιζε τα χέρια ανθρώπων που δεν μπορούσαν να δεχθούν ότι και οι άλλοι είχαν το δικαίωμα να σκέφτονται διαφορετικά. Σκεφτόσουν διαφορετικά; Έθετες σε κίνδυνο τη ζωή σου! Τρομοκρατία, φασισμός, φανατισμός.
Το πραξικόπημα ήταν η κορυφαία πράξη παραλογισμού στη σύγχρονη ιστορία μας. Μια πλήρης προδοσία των αρχών της δημοκρατίας και της πολυφωνίας. Οι πρόεδροι αλλάζουν μόνο με εκλογές, ποτέ με σφαίρες! Για οκτώ ημέρες η Κύπρος έζησε τραγικές ημέρες που έμελλε να γίνουν ακόμα πιο τραγικές. Η Τουρκία βρήκε το πρόσχημα για να πραγματοποιήσει στρατιωτική εισβολή. Νεκροί, αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι, πρόσφυγες.
Πολύ περισσότερο σήμερα όπως και κάθε μέρα, θυμόμαστε τους δικούς μας ανθρώπους. Αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για να μην περάσουν τα τανκς. . Αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της νομιμότητας. Αλλά και αυτούς που έδωσαν τα παιδιά τους στη μάχη για τη δημοκρατία, όπως ο Παπαλάζαρος. Έφυγαν από τη ζωή, αδικημένοι και αδικαίωτοι.
Εμείς, οι συγγενείς των πεσόντων αντιστασιακών, θυμόμαστε και κάναμε στόχο της ζωής μας να διατηρήσουμε άσβεστη τη μνήμη των δικών μας ανθρώπων, των μαχητών της αντίστασης. Ταυτόχρονα είμαστε εδώ για να θυμίζουμε πως στη νήσο των Αγίων έγιναν αποτρόπαια εγκλήματα κατά της Δημοκρατίας. Δεν έγιναν δίκες, δεν πλήρωσε κανένας δολοφόνος. Πλήρωσε η Κύπρος. Μας απομένει μόνο η ιστορική αποκατάσταση ως δικαίωση αλλά και ως χρέος απέναντι στους γονείς μας, μα κυρίως απέναντι στα παιδιά μας, στα παιδιά ολόκληρης της Κύπρου τα οποία πρέπει να μάθουν για να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη.
Η απόδοση τιμής σε όλους τους αγωνιστές της κυπριακής ελευθερίας χρειάζεται να αποκτήσει νέο περιεχόμενο. Δεν υπάρχουν μονοπώλια στον ηρωισμό. Χρωστάμε σε όλους τους αγωνιστές της Κυπριακής ελευθερίας. Σε αυτούς που απαγχονίστηκαν, σε αυτούς που έπεσαν υπερασπιζόμενοι τη Δημοκρατία ενάντια σε χούντα και ΕΟΚΑ Β΄, σε αυτούς που έπεσαν στον Πενταδάκτυλο υπερασπιζόμενοι την πατρίδα μας ενάντια στους Τούρκους κατακτητές αλλά και σε όλους τους προγόνους, σύγχρονους και μη, οι οποίοι αγωνίστηκαν για έναν καλύτερο κόσμο. Για μια καλύτερη πατρίδα. Τιμή σε όλους και ταυτόχρονα.
Εισηγούμαι όπως η κυβέρνηση αναλάβει την πρωτοβουλία για να δημιουργηθεί ειδικό μνημείο με την ονομασία «Άσβεστη Φλόγα» που θα τοποθετηθεί στην Πλατεία Ελευθερίας, στη Λευκωσία. Έτσι, στο Πρωτόκολλο του κυπριακού κράτους (ο εκάστοτε Πρόεδρος, οι Υπουργοί και άλλοι αξιωματούχοι), όσο και οι Ηγέτες ξένων κρατών (ή και οι άλλοι ξένοι επίσημοι), που επισκέπτονται το νησί μας, να καταθέτουν τα στεφάνια τους στο μνημείο της «Άσβεστης Φλόγας», στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Η φλόγα δεν θα σβήνει ποτέ, σημείο «άσβεστης» τιμής σε όσους έδωσαν τον πολυτιμότερο αγαθό, την ίδια τη ζωή τους για την Κύπρο μας. Τιμή στο διηνεκές, γιατί η θυσία τους είναι αφιερωμένη για πάντα στο συλλογικό καλό.
Μέσα σε αυτό το πνεύμα θεωρώ χρήσιμη την προώθηση της ιδέας για τη σύσταση «Επιτροπής Αλήθειας για την περίοδο 1972-74» με ειδική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η Επιτροπή δεν θα επιχειρήσει να αποδώσει ευθύνη για τους θανάτους οποιουδήποτε προσώπου. Η Επιτροπή, μετά από έρευνες, ομολογίες και παραδοχές θα ενημερώνει την κοινή γνώμη για την τότε κατάσταση, τα αίτια που οδήγησαν στις εκτελέσεις και θα ζητήσει να κλείσουν οι υποθέσεις, είτε με δημόσια, είτε με ιδιωτική απολογία από τους θύτες στους συγγενείς των θυμάτων. Έτσι θα αποκατασταθεί η αλήθεια, δεκαετίες μετά την διάπραξη των εγκλημάτων. Στόχος της «Επιτροπής Αλήθειας» είναι η αναγνώριση των εγκλημάτων, η απολογία και με αυτό τον τρόπο η κατάκτηση της ιστορικής γνώσης από ολόκληρη την κοινωνία μας.
Είμαστε αταλάντευτα προσηλωμένοι στη μάχη για την ελευθερία και την πρόοδο της πατρίδας μας. Θέλουμε να δούμε την Κύπρο ξανά ακέραιη, χωρίς στρατεύματα κατοχής με κατοχυρωμένες τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Για να πετύχουμε στους στόχους μας χρειάζεται να απλώνουμε τα χέρια μας, να συνεργαζόμαστε, μόνο έτσι γινόμαστε πιο δυνατοί. Ένας νέος κόσμος μάς περιβάλλει. Η συμμετοχή μας στην ΕΕ ενισχύει τις δυνατότητές μας να αντιμετωπίζουμε τις σημερινές προκλήσεις. Σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο δεν μπορείς να είσαι μόνος σου.
Το κλειδί για να προχωρήσουμε αποφασιστικά μπροστά είναι η παιδεία μας. Όσο ποτέ άλλοτε χρειαζόμαστε το Σχολείο με τους Ανοιχτούς Ορίζοντες. Η εποχή μας απαιτεί μια διαφορετική αντίληψη για το σύστημα μάθησης: το σχολείο της κριτικής σκέψης, των πολλαπλών πηγών, της αποδοχής, του σεβασμού στη διαφορετικότητα, είναι το πιο κατάλληλο εφόδιο για να πάμε μπροστά. Είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε τους εαυτούς μας, να γνωρίζουμε τους άλλους, να κατανοούμε τις διαφορές μας και να σεβόμαστε τη διαφορετικότητα μέσα στην μεγάλη ευρωπαϊκή μας οικογένεια. Εμείς, δυστυχώς, ξέρουμε καλύτερα από κάθε άλλον τι θα πει «σεβασμός στη διαφορετικότητα». Γιατί οι δικοί μας άνθρωποι ήταν διαφορετικοί, ήταν ελεύθεροι και δεν υπέκυψαν στην τρομοκρατία των φασιστών.
Πολλοί λεηλάτησαν τις λέξεις και μαζί τις ζωές μας και τη μισή Κύπρο. Τι είναι τελικά ο «πατριωτισμός»; Πατριωτισμός, δεν σημαίνει τύμπανα και κραυγές, μισαλλοδοξία και ρατσισμός, αλλά αγάπη προς την πατρίδα. Πατριωτισμός σήμερα σημαίνει θέληση να ζήσουμε σε μια ελεύθερη Κύπρο, χωρίς στρατεύματα κατοχής. Πατριωτισμός σήμερα σημαίνει να εκσυγχρονίσουμε το κράτος μας, να αναβαθμίσουμε την παιδεία μας, την υγεία μας, την ασφάλειά μας, να στηρίξουμε τις πόλεις και την ύπαιθρό μας, την τοπική αυτοδιοίκηση, να προωθήσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη και να ενισχύσουμε την πολιτιστική ανάπτυξη.
Η μεγαλύτερη τιμή στους ήρωές μας είναι η συνέχιση του αγώνα τους. Ενός αγώνα υπερ της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της προόδου. Γιατί αγαπούμε αυτό τον τόπο μας. Τον θέλουμε ελεύθερο και ενωμένο.
