Τοποθέτηση Γιάννη Αρμεύτη
Τα προηγούμενα χρόνια η Λεμεσός έγινε συνώνυμο ανάπτυξης και ενσάρκωσης ενός μητροπολιτικού οράματος διεθνών προτύπων. Ποια είναι η πραγματικότητα στην πόλη;
Όπως είναι γνωστό η πόλη είναι ένας κόμβος μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών που συνυπάρχουν και δημιουργούν. Κύπριοι, Έλληνες, άλλοι Ευρωπαίοι, Άραβες, Ρώσοι, Ουκρανοί, Ισραηλινοί ζουν και εργάζονται στην πόλη, δίνοντάς της έναν κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, που δεν βασίζεται αποκλειστικά στον τουριστικό τομέα, αλλά στον ιδιαίτερα αναπτυγμένο κλάδο των υπηρεσιών και των σύγχρονων τεχνολογιών. Αυτή η συγκέντρωση εταιρειών και επαγγελματιών, προφανώς αποτυπώνεται και πολεοδομικά, μέσω της ανέγερσης κτηρίων κατοικίας και γραφείων, ξενοδοχείων και άλλων υποδομών.
Όπως όμως είναι κατανοητό, μια τόσο ταχεία ανάπτυξη, δεν μπορεί παρά να έχει και την αντίθετη όψη. Στη Λεμεσό είναι εμφανής αυτή η αντίθεση, απ’ τη μια των νέων πολυτελών κτηρίων και από την άλλη των αδρανών, ή παραμελημένων κτηρίων του κέντρου, σε συνδυασμό με την κατακόρυφη άνοδο των τιμών κατοικίας. Ιδίως το τελευταίο στοιχείο, είναι μεν αναμενόμενο σε μία πόλη της οποίας ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 70 περίπου χιλιάδες κατοίκους, ωστόσο δεν είναι κάτι που μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι μόνο τον τελευταίο χρόνο λόγω του Ουκρανικού 20.000 περίπου άτομα εγκαταστάθηκαν στη Λεμεσό, ενώ οι προβλέψεις αναφέρουν σημαντικούς αριθμούς Ισραηλινών που ήδη εγκαθίστανται λόγω των τελευταίων εξελίξεων στην περιοχή.
Ποιο ρόλο παίζουν στην τοποθέτησή της (positioning) τα επώνυμα έργα αρχιτεκτονικής;
Τα επώνυμα έργα προσδίδουν αίγλη στην πόλη και αναδεικνύουν το διεθνοποιημένο και εξωστρεφή χαρακτήρα της. Εγώ και οι συνεργάτες μου δεν πιστεύουμε σε κάποιου είδους υπεροχής των τοπικών προτάσεων. Θα ήταν άλλωστε παράλογο σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον να φοβόμαστε τον ανταγωνισμό. Αντίθετα το να στρέφεται το ενδιαφέρον αρχιτεκτόνων διεθνούς εμβέλειας σε μια πόλη, αποτυπώνει τη δυναμική, την αισιοδοξία και την προοπτική της πόλης αυτής.
Το ζητούμενο είναι να υπάρχει ποιότητα σε αυτό που προτείνεται. Να λειτουργεί ως καλό παράδειγμα και ως σημείο αναφοράς για την ίδια την πόλη, αλλά και μέσω του έργου να μεταφέρεται γνώση και εμπειρία στα τοπικά γραφεία που θα συνεργαστούν για την υλοποίησή του.
Εμείς ως γραφείο συνεργαζόμαστε σε έργα με μεγάλους διεθνείς οίκους από το 2008 και μπορώ να πω ότι μόνο θετικά μας επηρεάζουν τέτοιες συνεργασίες. Σε βοηθούν να γνωρίζεις που βρίσκεσαι, να αντλείς τεχνογνωσία και εμπειρογνωμοσύνη, να εξελίσσεσαι και να κοιτάς με αυτοπεποίθηση το μέλλον.
Με αφορμή και τη συζήτηση για το στέγαστρο Καλατράβα στην Αθήνα, πόσο σημαντική θεωρείτε τη συναισθηματική σύνδεση των κατοίκων με τα αρχιτεκτονικά έργα; Θα ήθελα την απάντησή σας και ως αρχιτέκτονα και ως πολίτη και υποψηφίου δημάρχου.
Η σύνδεση των κατοίκων της πόλης με αρχιτεκτονικά τοπόσημα είναι ευκταίο να επιτυγχάνεται. Δεν νομίζω να υπάρχει μεγαλύτερη χαρά για τον δημιουργό ενός έργου από το να το βλέπει να αποτελεί οργανικό μέρος της καθημερινότητας της πόλης, είτε ως σημείο αναφοράς, είτε χάρις στη χρήση του από το κοινό.
Για να επιτευχθεί ωστόσο αυτό, τα έργα πρέπει να είναι σωστά μελετημένα, τόσο από άποψη οικονομικής βιωσιμότητας σε βάθος χρόνου, όσο και από πλευράς αξιοποίησής τους από το κοινό. Χωρίς να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες για το συγκεκριμένο έργο και τις τυχόν αμέλειες ως προς τη συντήρησή του, θεωρώ ότι δεν είναι σωστό να τοποθετούμαστε.
Εκείνο όμως που μπορούμε να συμπεράνουμε -και αυτό αποτελεί κοινό τόπο για πολλές διοργανώτριες πόλεις- είναι ότι τα έργα που απαιτούνται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αξιοποιούνται και αυτό αποτελεί μία πραγματικότητα βάσει αντικειμενικών ορίων. Είτε πρόκειται για το κόστος συντήρησης και λειτουργίας, είτε για τη μεγάλη χωρητικότητα που απαιτείται και συνήθως απέχει υπερβολικά από τους ρεαλιστικούς αριθμούς των εγχώριων διοργανώσεων, οι περιπτώσεις κακών υπολογισμών είναι πολλές.
Οι νέες, πολυτελείς αναπτύξεις της Λεμεσού έχουν βρει τη θέση τους στο χάρτη της συμβίωσης;
Σε τέτοια ερωτήματα δεν νομίζω ότι υπάρχουν απόλυτες ή μονολεκτικές απαντήσεις. Κάθε πόλη που βιώνει γρήγορη ανάπτυξη και ιδίως όταν αυτή περιλαμβάνει πολυτελείς κατασκευές, θα έχει να αντιμετωπίσει προκλήσεις. Το κρίσιμο εδώ είναι ο σχεδιασμός ως προς την χωροθέτηση και η διασφάλιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων μέσω των προβλέψεων για σύνδεση των έργων αυτών με την πόλη.
Μιλώντας συγκεκριμένα για τη Λεμεσό, η μη ύπαρξη τέτοιου σχεδιασμού έχει οδηγήσει σε διασπορά των ψηλών κτηρίων κατά μήκος του παραλιακού μετώπου, την ώρα που τα διεθνή πρότυπα ορίζουν συγκεκριμένες περιοχές όπου επιτρέπεται η υπέρβαση των ορίων δόμησης. Πιστεύω ότι αυτό το στοιχείο είναι κυρίαρχο ως προς τους προβληματισμούς που μπορεί κάποιοι να εκφράζουν για τις αναπτύξεις αυτές.
Από ‘κει και πέρα το κατά πόσο τέτοια έργα θα καταφέρουν να συνδεθούν με την πόλη, σε μεγάλο βαθμό άπτεται του σχεδιασμού τους. Είναι δική μας δουλειά λοιπόν να παντρεύουμε τον ιδιωτικό με το δημόσιο χώρο, ώστε οι νέες αναπτύξεις όχι μόνο να μη δημιουργούν προβλήματα στη ζωή των περίοικων, αλλά αντίθετα να την αναβαθμίζουν.
Η προσωπική μου εντύπωση είναι ότι εν τέλει, οι local αρχιτέκτονες έχουν καλύτερη γνώση των συνθηκών σε έναν τόπο. Σε αυτό συμπεριλαμβάνω και τη γνώση των λειτουργικών αναγκών των κατοίκων. Ποια είναι η δική σας εμπειρία σε αυτό;
Σίγουρα η γνώση και πολύ περισσότερο η δραστηριοποίηση εντός μίας πόλης, μας κάνει πλουσιότερους ως προς τα πραγματικά δεδομένα, τις ανάγκες των κατοίκων και τις προκλήσεις που παρουσιάζονται. Γι αυτό άλλωστε βλέπουμε ότι τα διεθνή γραφεία επιλέγουν local partners, που πέραν της γνώσης τυχόν ιδιαιτεροτήτων της τοπικής αγοράς, είναι ταυτόχρονα γνώστες των αναγκών και των χαρακτηριστικών μιας πόλης.
Προσωπικά ήμουν πάντα υπέρμαχος των συμπράξεων. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η τεχνογνωσία που φέρουν οι διεθνείς οίκοι, όταν συνδυάζεται με την εμπειρία τοπικών γραφείων με ικανούς συνεργάτες, μπορούν να δημιουργήσουν αξιομνημόνευτα έργα.
Τελευταία ερώτηση για απόψε. Έστω ότι αύριο είστε ο δήμαρχος της Λεμεσού. Ποια συνεργασία επιθυμείτε μεταξύ Δήμου και αρχιτεκτόνων;
Οι μεγάλοι Δήμοι της Κύπρου, μεταξύ των οποίων είναι και ο Δήμος Λεμεσού έχουν αρμοδιότητες πολεοδομικής Αρχής. Αυτό βοηθάει ιδιαίτερα στις παρεμβάσεις -εκεί που χρειάζεται- προκειμένου ο πολεοδομικός σχεδιασμός της πόλης να υπηρετεί τις ανάγκες κατοίκων και επισκεπτών.
Εκείνο που σίγουρα χρειάζεται η πόλη, είναι η αξιοποίηση της επιστήμης για την επίλυση των ανοιχτών ζητημάτων. Θα πρέπει να δημιουργηθούν δεξαμενές σκέψης που θα μεταφέρουν στο Δήμο τη γνώση τους υπό τη μορφή συγκεκριμένων προτάσεων για παράδειγμα για το στεγαστικό, το πάντρεμα του ιδιωτικού με τον δημόσιο χώρο και την ενσωμάτωση των διεθνών καλών πρακτικών.
Σίγουρα μέσα σε αυτή την πορεία, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί αποτελούν μία επιλογή που θα πρέπει να αξιοποιηθεί, ιδίως για τα σημαντικά έργα της πόλης.
